Aks çizgisi kuralı bir sinema terimi olup, diyalog çekimi ya da takip sahnesi çekimi esnasında kameraların hangi bölgede konumlanabileceğinin sınırlarını çizmeyi hedeflemektedir.
Sinema ile ilgilenen hemen herkesin bilmesi gereken çok temel bir kavramdır.
Karşılıklı iki kişiyi kesen hayali bir çizgi olduğu varsayılır. kameralar bu çizginin sağında ya da solunda kalacak şekilde konumlandırılır. Kameralar çizginin bir sağından bir solundan çektiği taktirde bu, seyircinin aklını karıştırmakta ve onun mekan algısını bozmaktadır.
Aks çizgisi kuralını yıkmanın en bilinen yolu takip sahnesi esnasında kameranın çizgisini sağından soluna ya da solundan sağına geçmesidir. Kamera sabitken oyuncunun yer değiştirmesi de aks çizgisi kuralını yıkmanın bir yoludur. Zaman zaman bazı yönetmenler sol olmuzdan sağ omuza kayma (Slide) hareketi yapmayı tercih etmektedir. Veya hikayenin anlatısına hizmet edecek şekilde, seyircinin aklını karıştırmak amacı ile bilinçli olarak ihlal edilmektedir.
İki kişinin iletişim kurduğu durumlarda aks çizgisi kuralını uygulamak nispeten kolay olsa da, asıl zor olan birden fazla kişinin bir arada olduğu sahnelerde bu kavramın geometrisini belirli bir mantık temeline oturtabilmektir. Bu zordur çünkü bunu denediğinizde daha deneysel, gri bir alana adım atmış olursunuz.
İlk projelerimden olan "Sosyal Deney" filmi bir basketbol sahasında çember şeklinde dizilmiş, birbirleri ile rastgele sohbet eden altı kişiyi konu almaktaydı. Benim için tam bir yönetmenlik sınavıydı. Çünkü daha önce hiç bu tarz bir sorunla karşılaşmamıştım. Bunun sadece Storyboard ya da çekim listesi ile halledilemeyecek kadar kompleks bir sorun olduğunu fark edip farklı bir yaklaşım denedim.
Mekanın krokisini çizer gibi kağıda tüm oyuncuları temsil eden birer yuvarlak çizdim. Senaryodan diyalog dizilimlerini çıkarttım. Kimin kiminle hangi sıralamayla konuştuğunu inceledim. Her cümle için karakterlerin sağ ya da sol omuzunu temsil edecek şekilde bir çizgi çektim. Aynı kişiler birden fazla kez birbiri ile konuşuyorsa ilk yaptığım tercihe sadık kalmaya çalıştım. İşim bittiğinde kağıdın üstünde pentagrama benzeyen çarpık bir biçim vardı. Bu çizim çekim günü hayatımı kurtardı.
Verdiğim uç bir örnek olsa da, grup diyaloğu çektiğiniz durumlarda benzer sorunlarla karşılaşabilir ve benzer çözüm yolları üretmek zorunda kalabilirsiniz.
Efe Tuncay
Comments