Netlik bir görüntüdeki en temel kalite standartlarından biridir. Örneğin fazla uzak çekilmiş bir görüntü kırpılarak yakınlaştırılabilir. Ama bulanık çekilmiş bir görüntü yapım sonrası aşamada kurtarılamaz. Bu sebeple çok dikkatli bir şekilde ele alınmalıdır.
Büyük film setlerinde "Focus Puller" denilen kişiler vardır. Bu kişiler birinci kamera asistanı olarak da geçer. Görevleri görüntü yönetmeninin ya da kamera operatörünün yönlendirmesi ile, netliği hikaye anlatısına hizmet edecek şekilde yapmaktır.
Focus Puller'lar genellikle "Follow Focus" denilen bir araç kullanır. Bu araç, kameranın lensine takılan dişli bir halkayı çeviren dişli bir çark mekanizmasından oluşmaktadır. Follow Focus'ları ikiye ayırabiliriz. Elle çevirilen, operatörün kameranın yanında olmasını gerektirenler ve bir referans monitörü yardımı ile uzaktan kontrol edilebilenler. (Motorlu olanlar) Daha büyük yapımlarda ikincisi tercih edilse de, küçük yapımlarda netlik genellikle kamera operatörleri tarafından elle yapılmaktadır.
Sinema lenslerinin netlik halkası fotoğraf lenslerine kıyasla daha az hassastır. Çünkü video çekmek amacı ile üretilmişlerdir. Fotoğraf lenslerinde netlik halkasını hafifçe çevirmek bile netliğin aniden üç metre ileri/geri gitmesine sebep olabilmektedir. Sinema lensleri çok pahalı oldukları için, düşük/orta bütçeli yapımlarda genellikle fotoğraf lensleri kullanılmaktadır. Follow Focus'un bir başka avantajı da, sahip olduğu çark sistemi sayesinde fotoğraf lenslerini daha az hassas hale getirebilmesidir.
Örneğin yürüyerek kameradan uzaklaşan ve beş metre sonra duran birini ele alalım. Bu aşamada şu yapılır. Kişinin duracağı yere netlenip Follow Focus üstünde bu nokta işaretlenir. Focus Puller tekrar ilk noktaya netler. Kişi yürüdükçe çarkı yürüyüş hızına göre çevirir ve beyaz çentik işaretlediği yere gelince durur.
Günümüzde teknolojinin ilerlemesi ile artık bu gibi cihazlar genel tüketicinin satın alabileceği seviyelere indi. Bunun yanı sıra, yeni çıkan aynasız fotoğraf makinelerinin video modunda otomatik netleme özelliğinin son derece gelişmiş versiyonlarına rastlamak mümkün. Bu cihazlar yapay zeka yardımı ile netliği yürüyen bir kişinin suratında veya omuzunda tutabiliyor, Focus Puller'ın yapması gereken işi kolaylıkla yapabiliyorlar.
Ancak Alexa, Red, Blackmagic gibi sinema kameralarını ele aldığımızda otomatik netleme teknolojilerinin bu kameralarda çoğunlukla yer almadığını görüyoruz. Bunun sebebi bu tip kameralar kullanan orta/büyük ölçekli yapımların otomatik netleme özelliğini talep etmemesi veya ihtiyaç duymaması olabilir. Sinema sektöründe alışılagelmiş bir düzen var. Netlik konusunu bir kişinin sorumluluğuna vermek, daha hassas ve tutarlı sonuç almanızı sağlıyor. Özellikle söz konusu olan binlerce dolarlık yapımlarsa...
Bence ileride bir gün sinema kameralarına da aynasız fotoğraf makinelerinde olduğu gibi otomatik netleme özelliği gelecek ve Focus Puller'lar zaman içinde işsiz kalacak. Sonuç olarak kurgu aşamasında kafamızı duvarlara vurmamak için, çekim anında netliğin düzgün şekilde yapılmasına odaklanalım.
Efe Tuncay